قدمت صنعت چرم سازی در ایران
اگر در مورد تاریخچه صنعت چرمسازی در ایران کنجکاو هستید؛ باید بگوییم که ایرانیان باستان یکی از اولین انسان‌هایی بودند که در استفاده از چرم حیوانات پیشگام شدند. بنابراین این ادعا که صنعت چرم قدمت بسیار طولانی در کشور ما دارد، ادعای بی‌اساسی نیست.
با توجه به کتاب‌های تاریخی قدمت صنعت چرم سازی در ایران حدود ۳۰۰۰ سال تخمین زده می‌شود. به همین دلیل است که ایرانیان را یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان چرم در دنیا می‌دانند و حتی ادعا می‌کنند که ایرانیان اولین تولیدکنندگان این محصولات خاص هستند.
نشانه‌هایی از صنعت چرم در تاریخ ایران
اما اگر در این مسئله شک دارید، کافی است سری به متون قدیمی بزنید. مطالعه این متون شما را با واژه‌هایی در ارتباط با چرم و چرم سازی آشنا میکند؛ واژه‌هایی که نشان می‌دهد چرم ایران یکی از صنایع بسیار کهنه در جهان است. برخی از این واژه‌ها در زبان پارسی قبل از اسلام شامل ادیم، کیمخت، تیماج، ساغری، سختیان و غیره می‌شود. اما ماجرا به همینجا ختم نمی‌شود؛ واژه‌هایی مانند کمربند، انگشتیان، سختک و مشک نیز در متون دوران پهلوی به استفاده از چرم قبل از اسلام اشاره میکند. تمامی این واژه‌ها در ارتباط با چرم و تولید محصولات چرمی به روش‌های سنتی است.
همچنین ابن یمین در آثار خود می‌نویسد؛ ایرانیان باستان برای نوشتن موضوعات مختلف از پوست حیواناتی مثل گاو، گاومیش و گوسفند استفاده می‌کردند. علاوه‌بر این اورمان کردستان یکی از مناطقی است که قدمت چرم ایران را بیش از گذشته نشان می‌دهد. بر اساس نوشته‌هایی که در این محل پیدا شد و هم اکنون نیز در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، در زمان اشکانیان استفاده از پوست حیوانات برای نگارش مسائل مختلف بسیار رواج داشته است. نکته جالب توجه اینجاست که این صنعت از همان ابتدا در میان مردم ایران محبوب بوده است.
نگاهی به تاریخ صنعت چرم سازی در ایران
اقوام ایرانی از همان ابتدا از پوست حیوانات در تولید انواع پوشاک، کفش شکارچیان و حتی جنگجویان استفاده می‌کردند. اما این تنها نشانه‌های محصولات چرمی در دوران باستان ایرانیان نیست؛ بازمانده‌هایی از افسار و یراق‌آلات چرمی حیوانات نیز نشان از گستردگی استفاده از چرم در دوران باستان ایران دارد. جالب اینجاست که از چرم در ساخت ظروف و حتی تزئینات مراسم‌های مختلف نیز استفاده می‌کردند.
از این رو در سابقه طولانی چرم در تاریخ باستان ایران هیچ شکی وجود ندارد. اما رفته‌رفته این محصولات چرمی شکل تازه‌ای به خود گرفتند و صنعت این محصولات نیز پیشرفت‌های زیادی به خود دید. به گونه‌ای که با پیشرفت تکنولوژی نام کارخانه‌های چرمسازی به میان آمد. در دوران قاجار تلاش‌های زیادی در جهت ایجاد و ساخت کارخانه‌های چرمی صورت گرفت، اما متاسفانه واردات ماشین‌های فرآوری چرم با موفقیت انجام نشد.
به این ترتیب صنعت چرم سازی نیز مانند سایر صنایع قدیمی ایرانیان در دوره اول پهلوی طعم پیشرفت را چشید. در آن زمان شرکت‌های آلمانی بر این صنعت قدیمی ایرانیان سرمایه‌گذاری کردند. نتیجه این سرمایه‌گذاری افتتاح اولین کارخانه چرم سازی در تبریز در سال ۱۳۰۸ بود. البته تاریخ گسترش و توسعه صنعت چرم را به همدانیان ربط می‌دهد. کافی است سری به این شهر تاریخی بزنید؛ به وضوح نشانه‌هایی از دوران طلایی توسعه صنعت چرم در این شهر خواهید دید.
پس از این دو شهر نوبت به تهران و اصفهان بود که در دوره دوم پهلوی وارد این صنعت پرسروصدا شوند. حالا دیگر با وجود تولید بالای محصولات چرمی و استقبال بی‌نظیر مردم از این محصولات این صنعت به سایر شهرهای ایران نیز نفوذ کرد. اگر بگوییم توسعه و گسترش این صنعت به‌روز شده در ایران به چشم‌به‌هم زدنی اتفاق افتاد، دروغ نگفته‌ایم؛ این صنعت تنها طی ۱۰ سال به یکی از مهمترین صنایع ایران تبدیل شد.
